In de vorige nieuwsbrief stond: Ken je positie deel 1: 'mannen deugen niet'. Nu het vervolg op deze casus.

Een paar weken later belde Ada mij weer.

“Ik heb weer een melder gehad. Nu een vrouw. Ik noem haar Gina. Zij was heel verdrietig. Het verhaal dat Gina vertelde was door al die emoties wat warrig:
'Ken je positie' had die vrouw tegen Gina gezegd. ‘Bitch,’ dacht Gina, ‘ken zelf je positie: hoe durf je in de telefoon van je man te kijken naar de persoonlijke appjes die hij krijgt van een collega. En dan ook nog bellen met zijn telefoon, puur schending van de persoonlijke levenssfeer....’ Ja, nu snapte ze wel dat ze dat hele weekend al geen reacties kreeg van haar collega, terwijl hij anders meteen reageert op haar apps, ook in het weekend. Dat mens had gewoon zijn telefoon gepakt. Je moet maar durven en dan ook nog bellen. Ze had met dat mens niks te maken, Gina kende haar nauwelijks. Ze had haar een keer ontmoet op een bedrijfsfeest. Toen vond ze haar al dominant.

‘Ken je positie’, dat mens kende zelf haar positie niet. Dit grensoverschrijdend gedrag van zijn vrouw moest verschrikkelijk voor hem zijn. Ze had met hem te doen. Maar samen zouden ze sterk staan. Hij had echt hele mooie kuiten….. De liefde overwint.
‘Dat dacht ik toen nog,’ zei Gina, ‘maar het is een wolf in schaapskleren. Ik voel me vies en misbruikt. Hij heeft mij eerst ingepakt en toen als een vuilniszak op straat gedumpt. Al mijn liefde voor hem is nu nog enkel haat. Ik hoorde onlangs van een collega dat hij een jaar of tien geleden ook iets met een stagiaire gehad zou hebben. En mannen komen daar altijd weer mee weg.’”

Ada gaf richting mij aan: “Pas gaande het gesprek rees bij mij het vermoeden dat de man over wie zij het had welhaast de man moest zijn die drie weken geleden een afspraak met mij had gemaakt. Ik wist eigenlijk ook wel dat ik toen had moeten stoppen met dit gesprek met Gina. Maar ik voelde aan alles dat ik deze vrouw wilde helpen. Dat ik er voor haar wilde zijn. Door mijn eigen herkenning ging ik nogal op in haar verhaal. Ik moest gewoonweg haar hele verhaal en al haar emoties horen.”

Hoe is het allemaal begonnen?
Gina vertelt Ada: “Hij was zo aardig, hij was zo attent, hij zou haar wel helpen met dat nieuwe programma, hij maakte haar complimenten, hun gesprekken werden persoonlijker. Hij begon altijd te stralen als hij haar zag, zijn ogen waren dan net zonnetjes. Ja, hij was wel getrouwd, dat had hij ook wel verteld, maar ze waren meer maatjes, seksueel was het al jaren voorbij. ‘Ik word helemaal blij als ik bij je ben. Ik word onrustig als ik te lang niets van je hoor,’ dat had hij allemaal gezegd.” Er ontstond iets moois tussen hen. Stapje voor stapje groeiden ze naar elkaar toe. Ze waren allebei verliefd. Er was geen kruid tegen gewassen. Tijdens een wandeling, kwam het tot zoenen en een volgende wandeling tot seks. Zij wilde het. Hij wilde het. ‘Ik moet steeds aan je denken,’ zei hij. Zij had zich nog nooit zo goed, zo blij, zo licht gevoeld. Ze zagen elkaar op het werk en steeds vaker na het werk. Hij kwam minstens een keer per week bij haar thuis en dan was het hartstochtelijk, ja, seksueel en tussendoor appten ze nog vaak, ’s avonds en ook in het weekend. “Vier weken geleden belde zijn vrouw en die deed lelijk tegen mij: ‘je moet ermee STOPPEN, je belaagt hem. Voor hem is het maar een avontuurtje. Hij heeft wel vaker een scharrel gehad. Dat gun ik hem, maar jij slaat door…’

Het werd hem allemaal teveel
Later zei hij dat zijn vrouw had gebeld met zijn instemming. Hij vond het allemaal teveel worden. De hele tijd al die apps, ze moest wel haar positie kennen.... ze geloofde hem aanvankelijk niet. Hij werd gewoon gemanipuleerd. Ze zag in zijn ogen iets heel anders.”
Daarom was Gina door gegaan. Toen hij snel de lift in ging had ze nog net haar voet ertussen kunnen zetten. Eindelijk even een moment samen. Ze voelde gewoon dat hij wel voor haar voelde en voor haar wilde gaan. Dat soort dingen voelde ze feilloos aan. Ja, ze hadden gezoend. Ja, met haar tong. Ja, ze was een doorzetter. Als ze eenmaal voor iets ging, dan kon ze door ruiten en glazen gaan.

‘Wolf in schaapskleren’
Na het gesprek met Gina voelde Ada dat de vork anders in de steel zat.
Hij was een wolf in schaapskleren. Hij was de dader, zij het slachtoffer. Ze kon niet langer naast hem staan. Ze wilde er voor haar zijn. Ze had persoonlijk ooit ervaren hoe kwetsbaar het is als je een relatie hebt met een getrouwde man. Mannen komen er altijd goed mee weg, vrouwen trekken aan het kortste eind. Hoe durfde hij Gina te beschuldigen van seksuele intimidatie. In de ogen van Ada moet deze man gestopt worden voordat hij weer nieuwe slachtoffers maakt en zou juist Gina een klacht moeten indienen. Ada wil niet langer de vertrouwenspersoon zijn van deze man. Zij wil met Gina als melder verder. Ada wil als vertrouwenspersoon graag van mij de bevestiging dat ze het goed heeft gezien.

Wat is jouw oordeel?
Mag ik je als lezer uitnodigen om je eventuele oordelen over hem - de eerste melder - vast te stellen, te noteren en tevens over haar (de tweede melder). Wat is jouw visie op deze situatie en wat zou jij deze collega vertrouwenspersoon adviseren?

Mijn visie op de situatie
Ada heeft zich in een lastig pakket gebracht. Zij heeft nu twee melders die elkaar als dader zien. Zij wil de mannelijke melder nu inwisselen voor de vrouwelijke melder en nu naast haar gaan staan.

Eigen ervaringen zijn niet altijd een goede raadgever. Ada lijkt zich daar nu teveel door te laten leiden. Ze troebleren haar kijk op de situatie en trekken haar uit de kaders van de functie. Eigen oordelen hebben we allemaal en kunnen je in de weg staan. Het blijft belangrijk daar op te reflecteren, ze te (h)erkennen en te parkeren.

Ada gruwt van getrouwde mannen die seksuele relaties aangaan met vrouwelijke collega’s. De eigen normen en waarden van Ada spelen daarin een grote rol. Zij staat voor huwelijkse trouw en monogamie, een open relatie is ‘ver van haar bed’. Tegelijk heeft zij zich daar in het verleden ook ooit toe laten verleiden. Daar is zij diep gekwetst en heeft ze veel spijt van. Maar in hoeverre is het eigen oordeel van de vertrouwenspersoon over buitenechtelijke relaties van belang?

De organisatie mag, en ik zou zeggen moet, wel wat vinden van relaties op het werk tussen collega’s. Dit kan de organisatie vastleggen in een protocol. Zie ook een eerdere column: Passie-op-het-werk. In het protocol moet onder meer worden duidelijk gemaakt dat relaties op de werkvloer waarin een afhankelijkheidsrelatie een rol speelt niet zijn toegestaan. Denk daarbij aan de rol van opleider, beoordeellaar of leidinggevende. Jaren terug zou deze man een seksuele relatie met een stagiaire hebben gehad, die hij begeleidde en beoordeelde. Dat is een andere context. Dat kan niet. Bij overschrijding van de regels is sprake van een integriteitsschending. En wanneer een contact van gewenst overgaat naar ongewenst en een vrouw of man de werkplek niet langer als veilig ervaart, dan kan er sprake zijn van seksuele intimidatie. Maar dat is niet wat er nu speelt.

Klacht indienen?
Is het raadzaam dat Gina een klacht indient? Zij heeft er met name last van dat hij een punt zet achter hun relatie en dat hij als getrouwde man meerdere seksuele relaties met collega’s is aangegaan en niet de intentie lijkt te hebben gehad uit zijn huwelijk te stappen. Ze voelt zich door hem ingepakt, vies en misbruikt. Maar is er dan sprake van seksuele intimidatie, die valt binnen de definitie van PSA? En is hier sprake van objectiveerbaarheid? Zou ieder in dezelfde omstandigheid deze situatie als ongewenst ervaren?
Het is nog maar zeer de vraag of een klachtencommissie dit zo zal zien en de klacht gegrond zal verklaren.

Ken je positie als vertrouwenspersoon
De man was de eerste melder bij Ada. Zij zou naast hem moeten staan. Het kan soms zo zijn dat je dingen hoort waardoor je het niet meer met je geweten kan verenigen. In het uiterste geval zou het betekenen dat je dan doorverwijst naar een andere vertrouwenspersoon. In deze situatie is Ada zodanig buiten de kaders van haar functie gegaan, dat zij de functie van vertrouwenspersoon noch voor de man noch voor de vrouw nog langer kan vervullen. Ada zou met Gina verder willen, maar dat kan echt niet, daarmee schendt en schaadt zij de vertrouwelijkheid naar de mannelijke melder nog diepgaander. Zelfs is het niet eenvoudig de door haar aangerichte schade op de functie van vertrouwenspersoon te herstellen.
Ada had nog voordat Gina haar bezocht, de keuze kunnen maken de man niet zelf te helpen, gelet op het feit dat ze zelf door een escapade met een getrouwde man diep gekwetst is in haar verleden. Om die reden was het voor haar sowieso al heel moeilijk om vertrouwenspersoon te zijn voor die man. Je kunt stellen dat hier sprake is van een gewetensbezwaar. Wanneer ze die afweging toen al gemaakt had, dan had ze zichzelf nu niet zo in de nesten gewerkt.
Ik kan Ada daarom helaas niet de bevestiging geven die zij wenst.
Het blijft van belang de kaders van je functie van vertrouwenspersoon scherp te houden en de opleiding vertrouwenspersoon op te frissen en te verdiepen. Herhaling is de moeder van de wijsheid.

Vertrouwenspersoon ken je positie!

Deze column is gedestilleerd en geanonimiseerd vanuit meerdere casussen.

Marcel van Oss
www.opleidingvertrouwenspersoon.nl