Hoe een gedragscode wangedrag bij studentenverenigingen moet stoppen
19 juni 202449 studentenverenigingen ondertekenden op dinsdag 18 juni een gedragscode die grensoverschrijdend gedrag binnen de verenigingen moet tegengaan. De nieuwe afspraken moeten "respect, integriteit en verantwoordelijkheid" waarborgen. Vijf vragen.
Wat is er aan de hand?
49 studieverenigingen ondertekenden een gedragscode die grensoverschrijdend gedrag binnen de verenigingen moet tegengaan. Ook overkoepelende Plaatselijke Kamers van Verenigingen en de Landelijke Kamer van Verenigingen ondertekenden het document, dat aan demissionair minister van Onderwijs Robbert Dijkgraaf is aangeboden.
Wat is de aanleiding hiertoe?
Studentenverenigingen waren de laatste jaren vaak negatief in het nieuws door het gedrag van leden. Het recentste voorbeeld is de verspreiding van bangalijsten binnen het Utrechtsch Studenten Corps. Vrouwelijke leden werden daarin beledigd en beoordeeld op hun seksuele prestaties.
Soortgelijke incidenten bij het Amsterdamsch Studenten Corps (ASC) leidden ertoe dat de Amsterdamse universiteiten en de Hogeschool van Amsterdam hun subsidies introkken. Ook dreigde burgemeester Femke Halsema de sociëteit (het 'clubhuis') van het ASC te sluiten vanwege de geweldsincidenten in de ontgroeningsperiode. Daarbij werden aspirant-leden dusdanig mishandeld dat ze botbreuken, kneuzingen, hersenschuddingen en psychische schade opliepen.
Wat staat er in de gedragscode?
Het document bestaat uit twaalf hoofdstukken en is samengesteld door de 49 verenigingen. Vanaf januari is in werkgroepen gesleuteld aan het document, dat ingaat op een reeks onderwerpen. Zo zijn er richtlijnen opgesteld over hoe om te gaan met agressie en is er een zerotolerancebeleid ten aanzien van harddrugs.
Ook zijn er adviezen over zaken als duurzaam inkopen, financieel welzijn en het stimuleren van sportactiviteiten. Voor de omgang met seksueel grensoverschrijdend gedrag krijgen verenigingen handvatten aangereikt die helpen bij preventie, het melden van incidenten en nazorg bij slachtoffers.
Hoe helpt de gedragscode?
Opvallend is dat veel van de adviezen uit de code vaak al zijn ingevoerd. Met name de grote verenigingen hebben al langer interne en externe vertrouwenspersonen aangesteld en kennen allerlei richtlijnen en klachtprocedures die de veiligheid moeten waarborgen. "Er is natuurlijk wel een verschil tussen het invoeren van maatregelen en het naleven daarvan", zegt Elisa Weehuizen. De voorzitter van de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) neemt een afwachtende houding aan tegenover de nieuwe code. "Het is: eerst zien, dan geloven. Het is goed dat deze code er is, je kunt ook eigenlijk niet meer zonder. De intentie is er, maar soms missen verenigingen de kennis over hoe het aan te pakken."
Hoe wordt de code gehandhaafd?
In de gedragscode staat dat de verenigingen zelf verantwoordelijk zijn voor de uitvoering ervan. Naleving wordt jaarlijks geëvalueerd met de landelijke organisatie. "Bewustwording is de sleutel", zegt Silvester den Boer, voorzitter van de Groningse studentenvereniging Vindicat, een van de ondertekenaars. "Natuurlijk zijn we al langer bezig met zaken als mentaal welzijn en grensoverschrijdend gedrag, maar de boodschap moet wel landen bij alle leden. De communicatie daarover kan altijd beter, en dit document helpt daarbij."
Weehuizen vult aan: "Verenigingen hebben een bestuur, maar ook disputen die vaak dingen achter gesloten deuren organiseren. En juist bij disputen gaat het nogal eens mis. Op het moment dat een dispuut zich duidelijk niets aantrekt van de gedragscode, moet het bestuur streng ingrijpen."