Gratis rechtsbijstand voor klokkenluiders
7 februari 2024Klokkenluiders komen vanaf 1 februari in aanmerking voor gratis rechtsbijstand of mediation. De staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering, de minister voor Rechtsbescherming en het Huis voor Klokkenluiders hebben hiervoor een regeling getroffen. Zij hebben de Raad voor Rechtsbijstand gevraagd deze uit te voeren in samenwerking met het Huis voor klokkenluiders. De regeling is opgesteld om klokkenluiders beter in staat te stellen hun rechtsbescherming af te dwingen.
Staatssecretaris Van Huffelen (Koninkrijksrelaties en Digitalisering) is blij met dit resultaat voor klokkenluiders: “Een klokkenluider meldt namelijk iets in het maatschappelijk belang en mag er daarom niet alleen voor staan.”
Minister Weerwind (voor Rechtsbescherming): “Er is moed nodig om misstanden aan te kaarten. Alleen dan kan er iets aan die misstanden gedaan worden. Daarom moeten we klokkenluiders beschermen en ze de juridische ondersteuning bieden die ze nodig hebben. Vanaf 1 februari van dit jaar kunnen ze daarom gebruikmaken van gratis rechtsbijstand of mediation.”
Bescherming
Met het regelen van gratis rechtsbijstand kunnen klokkenluiders op een laagdrempelige manier hulp krijgen. Dat kan bijvoorbeeld als zij mogelijke nadelige effecten van hun melding merken. Eén van de doelen van deze regeling is de meldingsbereidheid te verhogen.
Sinds 1 september 2022 komen klokkenluiders al in aanmerking voor psychosociale ondersteuning bij Slachtofferhulp Nederland na doorverwijzing van de afdeling Advies van het Huis voor Klokkenluiders. Nu komt daar ook de juridische ondersteuning via de Raad voor Rechtsbijstand bij. De afdeling Advies van het Huis voor Klokkenluiders beoordeelt op basis van informatie die is verstrekt door de klokkenluider of sprake is van een redelijk vermoeden van een maatschappelijke misstand in de werksfeer zoals bedoeld in de Wet bescherming klokkenluiders.
Als de afdeling Advies van het Huis voor Klokkenluiders tot de conclusie komt dat er juridische ondersteuning nodig is, omdat mogelijk sprake is van benadeling of strafbaarstelling als gevolg van een melding van een vermoeden van een misstand, geeft de afdeling een verwijzingsbrief af aan de klokkenluider voor rechtsbijstand en/of mediation. Met deze verwijzingsbrief kan de klokkenluider zich bij de Raad voor Rechtsbijstand melden voor gesubsidieerde rechtsbijstand door een advocaat en/of een mediator. Er geldt geen inkomens- en vermogenstoets bij de toekenning van de rechtsbijstand en er wordt ook geen eigen bijdrage gevraagd.
Evaluatie
De regeling kent een looptijd van vier jaar en wordt na twee jaar geëvalueerd. De opbrengsten van deze evaluatie worden gebruikt om te bepalen hoe de inrichting van de juridische ondersteuning voor klokkenluiders uiteindelijk het beste kan worden vormgegeven.
