LVV twijfelt of Temptation Island veilig door kan
19 januari 2024Meedoen aan een realityprogramma en thuis komen te zitten met mentale problemen: het overkwam oud-deelnemers van Temptation Island. De serie is vorig jaar voor onbepaalde tijd gepauzeerd. De Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen betwijfelt of het programma op een veilige manier verder kan.
Temptation Island is volgens de makers "de ideale relatietest". Partners worden voor twee weken van elkaar gescheiden en ieder in een villa met singles geplaatst. Tijdens het zogeheten kampvuur krijgen de deelnemers beelden en geluidsopnames van hun partner te zien: zijn ze elkaar trouw of niet?
Zo'n zeventien oud-deelnemers vertellen dat ze tijdens en na de opnames te weinig zorg van het productieteam hebben gekregen. Sommigen zeggen hevige mentale problemen te hebben overgehouden aan het programma, dat in 2016 een comeback heeft gemaakt.
'Het is een specifieke vorm van televisie maken'
De serie staat nu voor onbepaalde tijd op pauze. Of Temptation Island ooit terugkomt, is nog de vraag. Inge te Brake, voorzitter van de Landelijke Vereniging van Vertrouwenspersonen (LVV), heeft zelf geen ervaring op de set van het programma, maar denkt dat het lastig is om het welzijn van deelnemers voorop te stellen.
"Het is een hele specifieke vorm van televisie maken. Het format is eigenlijk de kat op het spek binden: het draait juist om het opzoeken van grenzen tot in het extreme. Dan is juist het overschrijden van die grenzen een groot risico, wat niet onderschat mag worden", zegt Te Brake.
Het koppel Aylin en Efrain (van het seizoen 2021) kreeg na bemiddelingsgesprekken met RTL en producent SimpelZodiak 30.000 euro vanwege misgelopen inkomsten en emotionele schade. Aylin probeerde naar eigen zeggen twee keer haar leven te beëindigen, omdat ze psychische problemen aan haar deelname had overgehouden.
'Deze programma's draaien om kijkcijfers'
In de televisiewereld zijn steeds meer vertrouwenspersonen te vinden, maar ze krijgen niet altijd de ruimte om hun werk goed uit te voeren. "Met alleen iemand voor die functie aannemen ben je er nog niet", zegt Te Brake.
Een vertrouwenspersoon moet volgens de LVV zichtbaar zijn en de vrijheid krijgen om voorlichting te geven. "Het programma moet de kandidaten duidelijk maken dat het oké is om naar de vertrouwenspersoon te stappen en daar de tijd voor geven. Dat gebeurt in de mediawereld helaas te weinig."
Dat er klachten zijn over het gebrek aan een luisterend oor op de set van Temptation Island verbaast Te Brake dan ook niet. "Deze programma's draaien om kijkcijfers en niet om de veiligheid of het welzijn van de mensen die meedoen. Vertrouwenspersonen worden alleen aangenomen als een vinkje van de checklist."
'Je wil niet bestempeld worden als zeikerd van de groep'
RTL stelt tijdens de opnames wel een vertrouwenspersoon beschikbaar, vertelde een woordvoerder eerder. "Voor onze reality- en datingprogramma's hebben wij een helder protocol. Dit wordt actief besproken met onze producenten en regelmatig geëvalueerd en aangescherpt. Hier is bijvoorbeeld in vastgelegd dat er altijd een kandidatenbegeleider, vertrouwenspersoon en psycholoog beschikbaar moeten zijn voor deelnemers en andere betrokkenen."
Verdere vragen van NU.nl over het aandeel van vertrouwenspersonen bij opnames wil RTL niet beantwoorden.
Problemen erkennen is nog steeds een grote stap, zelfs als er drie personen zijn om mee te praten, stelt Te Brake. "Als je meedoet aan zo'n programma wil je niet bestempeld worden als de zeurdoos of zeikerd van de groep. Er kan een gevoel van schaamte ontstaan, je wil niet de enige zijn die niet tegen de druk van het programma kan."
Ook kunnen deelnemers bang zijn voor de gevolgen van hun openheid en er daarom voor kiezen zich niet uit te spreken. "Dit kan natuurlijk bij elk bedrijf gebeuren, maar juist bij jonge mensen is het risico op niet praten heel groot, omdat ze er ook graag bij willen blijven horen."
'Deelnemers hebben geen zicht op gevolgen'
Te Brake denkt dat de jonge deelnemers niet goed weten waar ze precies aan beginnen en wat de mogelijke gevolgen van hun deelname zijn. "Ze hebben geen zicht op de eventuele consequenties van hun deelname. Ze willen waarschijnlijk gewoon graag op televisie komen, maar houden geen rekening met wat zo'n programma met je kan doen."
Realityprogramma's draaien vaak om sensatie en dat gaat nou eenmaal niet goed samen met het stellen van grenzen, zegt Te Brake. Dat de gang van zaken bij Temptation Island nu onder een vergrootglas ligt, is volgens haar een goede ontwikkeling. "Anders worden dit soort programma's nooit eens getoetst of getest en kunnen ze op dezelfde manier doorgaan."
