1,8 miljoen mensen ervoeren seksueel wangedrag, helft jonge vrouwen slachtoffer
14 januari 2023Een op de acht mensen in Nederland had vorig jaar te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag. Dat zijn omgerekend 1,8 miljoen mensen, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek op basis van een tweejaarlijkse enquête. Het gaat om (online) seksuele intimidatie en om lichamelijk seksueel geweld.
Het cijfer ligt hoger dan in 2020, toen een op de negen mensen (1,6 miljoen Nederlanders) seksueel wangedrag had ervaren. Volgens het CBS nam vooral seksuele intimidatie toe, het percentage slachtoffers van lichamelijk seksueel geweld veranderde nauwelijks.
Helft jonge vrouwen slachtoffer
Vrouwen hebben veel vaker te maken met seksueel grensoverschrijdend gedrag dan mannen. De cijfers zijn vooral hoog bij jonge vrouwen: van de 16 tot 18-jarigen heeft 46 procent ermee te maken gehad, bij vrouwen tussen 18 en 24 jaar 52 procent. Die percentages lagen twee jaar geleden op respectievelijk 38 en 47 procent.
Het CBS geeft als mogelijke verklaring voor de stijging dat door de maatschappelijk discussie van vorig jaar, na bijvoorbeeld onthullingen over The Voice of Holland, meer mensen erkennen dat ze slachtoffer zijn.
Het wangedrag vond vooral plaats buitenshuis en dan in verreweg de meeste gevallen door een onbekende. Ook wordt het uitgaansleven door de slachtoffers vaak genoemd als plek waar ze met het gedrag in aanraking kwamen. Seksuele intimidatie door een collega overkwam een op de vijf slachtoffers.
Het kabinet wil dat er een cultuurverandering komt om seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld te bestrijden. De ministers Dijkgraaf en Van Gennip vinden het aantal overschrijdingen onacceptabel en het kabinet heeft daarom een actieprogramma gepresenteerd. De ministers zien wel dat er "een groeiende beweging is die ongelijkwaardigheid en sociale onveiligheid niet langer accepteert".
In samenwerking met regeringscommissaris Hamer komt het kabinet met allerlei voorstellen, waarbij de bewindslieden benadrukken dat het veranderen van een cultuur niet door de overheid alleen kan worden gedaan en bovendien een zaak is van lange adem. "Het actieprogramma is bij uitstek een programma van, voor en door de samenleving." Hamer werd begin vorig jaar aangesteld kort na de onthullingen over The Voice of Holland.
'Onvoldoende bewust'
De regeringscommissaris moet het gesprek 'aanjagen' en er komt ook een brede publiekscampagne. Die campagne moet het onderwerp "dichterbij brengen". Volgens het kabinet zijn excessen voor veel mensen nu ver weg en worden kleinere voorvallen vaak niet als ernstig genoeg gezien.
"Hierdoor zijn mensen zich onvoldoende bewust van de ernst en nabijheid van de problematiek van grensoverschrijdend gedrag." De bewindslieden wijzen erop dat vrouwen en meisjes veel vaker worden getroffen dan mannen en dat ook lhbti'ers vaker slachtoffer zijn.
Een van de punten uit het actieprogramma is dat er een subsidie komt voor een project om mannen zich er meer bewust van te maken dat zij "deel zijn van de oplossing". Doel van het kabinet is verder verkeerd gedrag snel te signaleren en te stoppen en slachtoffers hulp te bieden.
Vertrouwenspersonen verplicht
Het kabinet wil verder dat het verplicht wordt om een of meer vertrouwenspersonen aan te wijzen. Bij de Tweede Kamer ligt al een initiatiefwet van GroenLinks om dat te regelen en Dijkgraaf en Van Gennip vinden dat een belangrijke stap. Het kabinet kijkt daarnaast naar een voor werkgevers wettelijk verplichte gedragscode. Die moet bijdragen aan een cultuur op de werkvloer waarin mensen elkaar aanspreken op gedrag. Het kabinet onderzoekt nog of werkgevers verplicht moeten worden om een klachtenregeling te hebben.
In het onderwijs was al een meldplicht voor gevallen van seksueel misbruik. Dat wordt uitgebreid naar seksuele intimidatie, in elk geval in het primair en voortgezet onderwijs en misschien ook in het mbo en hoger onderwijs. Voor het actieprogramma wordt de komende jaren 11 miljoen euro uitgetrokken.
