Hoe herken en voorkom je grensoverschrijdend gedrag? Voor toekomstige studenten van de Universiteit Maastricht wordt het vaste prik om daar goed over na te denken. Zij krijgen vanaf september verplichte voorlichting over zaken als seksueel geweld en seksuele grenzen. Daarmee is Maastricht de eerste universiteit die voorlichting over dit thema verplicht stelt voor een complete jaarlaag, denkt koepelorganisatie Universiteiten van Nederland.

‘Het vrijwillige aspect moet er vanaf’

Tot nog toe organiseerde de universiteit alleen informele workshops en lezingen over het thema, bijvoorbeeld over instemming met seks. “We vinden het nu tijd voor een volgende stap”, zegt woordvoerder Koen Augustijn. “Het punt is aangebroken om het vrijblijvende er vanaf te halen en dit thema nog nadrukkelijker op de agenda te zetten.” Eerder ondertekende de universiteit al een manifest van Amnesty International, waarmee de onderwijsinstelling zichzelf verplichtte meer te doen om seksueel wangedrag te bestrijden.

Hoe de MeToo-lessen er precies uit gaan zien, is nog onduidelijk. Zo moet de universiteit nog besluiten of de lessen in het onderwijscurriculum worden geschoven, of dat ze een plekje krijgen in de introductieweken. Ook is nog niet duidelijk of de lessen enkel gaan om seksueel wangedrag, of over het bredere thema sociale veiligheid. Die details worden de komende maanden verder uitgewerkt. De Universiteit Maastricht ontvangt jaarlijks meer dan achtduizend eerstejaars.

Bijna de helft van de studentes ervaart overschrijdend gedrag

De beleidsverandering komt onder meer voort uit gesprekken tussen het college van bestuur en Feminists of Maastricht (FoM). Deze studentengroep uitte eerder felle kritiek op de universiteit, omdat die een klacht over seksueel ongewenst gedrag niet goed zou hebben afgehandeld. In 2021 bleek bovendien dat bijna de helft (46,9 procent) van de studenten van de Universiteit Maastricht weleens seksueel geïntimideerd, aangerand of verkracht is sinds de inschrijving aan de universiteit.

Dat is geen exclusief Maastrichts probleem: vooral vrouwelijke studenten door heel Nederland ervaren zeer regelmatig overschrijdend gedrag. Een op de tien wordt tijdens de studententijd slachtoffer van verkrachting, bleek in 2021 uit onderzoek van Amnesty. Bovendien is er binnen sommige studentenverenigingen sprake van een seksistische cultuur. Zo raakte de Amsterdamse studentenvereniging ASC/AVSV in juli in opspraak nadat mannelijke studenten hun vrouwelijke clubgenoten hadden uitgemaakt voor ‘hoeren’ en sperma-emmers’.

Kijken wat binnen de mogelijkheden ligt

“We zien het aantal meldingen van overschrijdend gedrag in Maastricht gelukkig niet stijgen, maar de cijfers van Amnesty spreken voor zich”, zegt Augustijn. “Hoewel seksuele voorlichting niet onze primaire taak is, willen we onze studenten ook op dit terrein wat wijzer maken. Dat is extra belangrijk omdat onze studenten vanuit de hele wereld komen, en zij niet allemaal dezelfde bagage hebben. Hoe ga je met elkaar om? En waar kun je terecht bij incidenten? We doen wat binnen onze mogelijkheden ligt.”

Een woordvoerder van Amnesty ziet de verplichte les als een ‘stuk van de puzzel’ om seksueel geweld op universiteiten te verminderen, als dit tenminste gebeurt in combinatie met bewustwordingscampagnes en het opleiden van vertrouwenspersonen. “We zijn ervan overtuigd dat deze stap wordt toegejuicht door studenten en hopen dat meer instellingen zich aansluiten.”

Bron: Trouw, 13 januari 2023