Nu is de Arbeidsinspectie aan de beurt om zich schuldig te maken aan institutionele discriminatie. Vrijdag stuurde minister van sociale zaken Karien van Gennip het jaarverslag van de inspectie naar de Tweede Kamer. Het verslag maakt melding van ernstige vormen van uitbuiting en discriminatie van arbeidsmigranten. Denk aan slechte arbeidsverhoudingen, betaling en huisvesting. De commissie-Roemer heeft daar twee jaar geleden al op gewezen.

De inspectie schiet zelf tekort

In plaats van te concluderen dat de inspectie kennelijk zelf tekortschiet in het aanpakken van deze misstanden, wijst het verslag met de vinger naar de arbeidsmigranten zelf. De inspectie schrijft nota bene dat eerlijk, gezond en veilig werk en bestaanszekerheid niet mogen afhangen van nationaliteit, om vervolgens precies daarvoor te pleiten. De arbeidsmigratie moet beperkt worden, eufemistisch ‘regie op migratie’ genoemd.

Dat betekent niet alleen het onderscheid maken op basis van nationaliteit en afkomst. De inspectie doet hier ook aan blaming the victim. Dit is dezelfde soort argumentatie als ervoor pleiten om vrouwen te ontslaan bij Ajax of te weren bij The Voice omdat sommige mannen zich nu eenmaal niet weten te beheersen. Uitgerekend de instantie die discriminatie van mensen met een migratie-achtergrond op de arbeidsmarkt moet bestrijden, bepleit een discriminatiebeleid.

De inspectie rechtvaardigt dat door expliciet te verwijzen naar het nationalistische gedachtegoed van Paul Scheffer. Nationalisme schept verdeeldheid tussen mensen die hier geboren zijn en mensen van elders, tussen ‘Nederlanders’ en ‘migranten’, tussen ‘Russen’ en ‘Oekraïners’, enzovoorts. Nationalisme wijst naar die anderen als zondebokken voor eigen maatschappelijke misstanden.

Falend overheidsbeleid

De Arbeidsinspectie noemt de druk op de woningmarkt, het onderwijs, de CO₂- en stikstofuitstoot, ongelijkheid en uitbuiting van arbeid, en beweert dat arbeidsmigranten die druk vergroten. Zo leidt de inspectie de aandacht af van falend overheidsbeleid op die terreinen.

Ze stelt arbeidsmigranten voor als een last voor de samenleving, maar laat de baten van deze mensen voor de samenleving eenvoudigweg buiten beschouwing. Ze negeert het feit dat deze mensen met hun werk een bijdrage leveren aan onze welvaart.

De stand van zaken in de wetenschap is glashelder op dit punt: dergelijke valse voorstellingen van migranten als een last voor de samenleving en bedreiging van de nationale identiteit vormen veruit de belangrijkste oorzaak van vijandige attitudes en discriminatie tegen hen. Met dit verslag vormt de inspectie dus onderdeel van het probleem, niet van de oplossing.

Het is in niemands belang om arbeidsmigratie af te remmen

De inspectie wijst wel op wetenschappelijk werk, onder andere van Leo Lucassen, maar baseert zich er niet op. Feit is dat economische groei en welvaart in de geschiedenis altijd samen zijn gegaan met aanzienlijke migratiestromen. Het is in niemands belang om arbeidsmigratie af te remmen bij vele openstaande vacatures, een probleem dat gezien de vergrijzing alleen maar nijpender wordt. Dezer dagen vallen vakantievluchten uit omdat er te weinig arbeiders zijn, niet te veel, van welke afkomst dan ook.

Ambtenaren van de inspectie verrichten goed werk. Ik heb met hen samengewerkt bij het tegengaan van discriminatie op de arbeidsmarkt en dat verliep uitstekend. Probleem is dat als deze vraagstukken politiek worden, nationalisme de beleidskeuzes bepaalt. Ook Nederland ontsnapt niet aan de golf van nationalisme die vrede en welvaart op ons continent bedreigt.

Lees ook:

Arbeidsinspectie wil minder arbeidsmigranten

Er zijn veel redenen – zoals uitbuiting en de woningnood, maar ook het milieu – om te streven naar minder arbeidsmigranten in Nederland, vindt de Arbeidsinspectie.

Rekenkamer: de arbeidsinspectie heeft een omslag nodig om effectief te zijn tegen uitbuiting

Ondanks een ruimer budget faalt de Inspectie SZW in haar aanpak van arbeidsuitbuiting, concludeerde de Algemene Rekenkamer. Ewout Irrgang, vicevoorzitter van de Rekenkamer, pleitte vorig jaar voor een drastische hervorming.

Bron: Trouw, 10 mei 2022
Door de Tilburgse wetenschapper Hans Siebers